Adana’nın Yüreğir ilçesinde, Adana il merkezine 25 km uzaklıkta olan Danişment Köyü’nde bir mandalina bahçesinin içerisinde, hafta sonu evi olarak düşünülen yapı, işverenin talepleri doğrultusunda hem hafta sonları konaklayabilecekleri hem de günlük bahçe gezileri esnasında bir dinlenme alanı olarak kullanabilecekleri bir ev olarak tasarlanmış.
Bölgenin iklim koşulları göz önünde bulundurularak taş duvarların iklimsel imkanlarından faydalanmak adına buraya bir taş ev yapma kararı ile yola çıkılmış. Yapıda kullanılan malzemeleri bağlamına uygun olması için mümkün olduğunca doğal malzemelerden seçilerek geleneksel yapım tekniklerinin kullanıldığı bir uygulama hedeflenmiş.
Tek katlı, çelik karkasla güçlendirilmiş yığma duvarlar ve üzeri ahşap çatıdan oluşan bu yapı, sürdürülebilir bir tasarım ve mühendislik modeliyle yapılmış. Ev, bölge yerel taşı, eski yapılardan çıkma tuğlalar, çelik ve ahşap ile yapılmış. Yapının ana taşıyıcı sistemini ise çelik kolon ve kirişler üzeri lamine ahşap çatı kirişleri ve paneller oluşturuyor.
Bahçe içerisinde yapı için önceden tanımlanmış olan arazi sınırlarında bulunan mevcut bağın manzarasına ek olarak oluşturulacak olan ön ve arka bahçelerin mesafeleri ayarlanarak yapının yerleşimi belirlenmiş. Mekansal organizasyon ise malzeme ve taşıyıcı sistem kararları alındıktan sonra şekillenmeye başlamış.
Yaz aylarında yaşanacak sıcak hava düşünülerek yapının kuzeydoğu cephesi olan arka bölümüne ikinci bir oturma alanı yapma fikri ortaya çıkmış. İleride bir misafir evi istenmesi durumunda yapının arka bölümünde küçük bir avlu oluşturulabileceği düşünülerek arka bahçenin çekme mesafeleri ayarlanmış.
Danişment Evi’nin statik çalışmalarını ATTEC Design (Ahmet Topbaş ve ekibi) ile birlikte yürütülmüş. Bölgedeki taş ustalarının duvar işçiliklerini değerlendirerek, duvarları geleneksel yığma yapı tekniklerine sadık kalacak şekilde inşa edip çelik ve ahşap ile bütünleşik bir taşıyıcı sistem oluşturarak yapının tüm çatı yükünü (rüzgar, deprem vb.) bu strüktüre taşıtma kararı alınmış. Taş duvarlar da bu sistemi hem destekliyor, hem de çeliği yangından ve korozyondan koruyor.
Statik ekip ile mimari tasarım süreci boyunca dirsek teması halinde kalarak bütünleşik tasarım yaklaşımı projenin her aşamasında uygulanmış. Strüktürel tasarımın ana kararlarının alındığı toplantılarda çelik ve ahşap birleşim detayları uzun uzun tartışılırken bir yandan da tip detayların altlığını oluşturan eskizler oluşmaya başlamış. Bu sayede yapının en önemli özelliği olan özgün detaylar ortaya çıkmış ve sahada bu detayların uygulanmasında neredeyse hiç problem yaşanmamış
Malzeme seçimleri kendisinden sonra da başka yapılara hayat verebilecek nitelikte, ”yer’’e ait olan ve uzun ömürlü olma ihtimali yüksek olan malzemelerden seçilip bir uyum içerisinde bir araya getirilmeye çalışılmış. Taş dokusu oluştururken de bu düşünceyle kendisinden önce başka yapılara hayat vermiş olan eski Adana evlerinden çıkma yassı harman tuğlaları kullanılmış. Projede bu kullanılmış ve buraya özgü olan tuğlaların oluşturacağı dokunun, yapının bulunduğu ”yer’’e ait olma duygusunu güçlendireceğine inanılmış.
Projeye en yakın taş ocağı, yerel taş ustaları ve onların yapabilecekleri araştırılarak süreç başlatılmış. Geleneksel yığma yapı tekniklerine bölgenin son zamanlarda uzak kalması sebebi ile taş örgüsüne karar vermek için Ege bölgesinde belli işler yapmış bir taş ustası olan İmran Usta’yı (İmran Akmil) Adana’ya davet edilip kısa süreli bir danışmanlık alınmış. İmran Usta’dan öğrenilenler bölgeye, imkanlara ve malzemelere uyarlanmış. Yerel bir usta olan Yılmaz Usta’nın (Yılmaz Çiçek) geçmiş tecrübeleri ve taş ustalığı ile de projenin özgün dokusu oluşturularak taş işleri tamamlanmış.
Yapısal tasarımda erkenden sistemler ve malzemeler üzerine mimar ve mühendisler beraber düşünmeye başlamış. Yerel ustalıklar, imalat yetileri, şehir dışından getirilecek ahşap taşıyıcıların seçimi tartışılırken yerel malzeme ve işçilik kaynaklarının nasıl ileri taşınabileceği ve proje özelinden çıkıp daha sürdürülebilir bir örnek ve ekonomiye dönüşebileceği üzerinde kafa yorulmuş
Taş ustalığı ve ocakları, tarihi tuğlaların varlığı değerlendirilmeye alınırken bu ağır duvarların yapıda nasıl bir taşıyıcılık içereceği planlanmış. Karma ve birincil-ikincil taşıyıcı yapısal sistemler, arazide mimimal imalat ve maksimum atölye imalatı dikkate alınmış. Bu önemli prensiplerle, çelik çerçevelerin üstünde taşıyıcı lamine ahşap gergi makasları ve mertek-kaplama kullanmadan lamine kirişleri yan yatırarak hem mertek hem kaplama hem de bir çatı diyaframı koyabilecek düz üst yüzey oluşturulmuş. Bu lamine yan kiriş diyafram sistemi birbirine vidalandıktan sonra alttan da bakıldığında ahşap dokusu okunabilen brüt bir taşıyıcıya dönüşmüş
Taş duvarlar düşey yükler açısından kendi kendilerini taşıyan ve direkt radyeye oturan şekilde düşünülürken çatı seviyesinde dönen çelik çerçeve kirişler bu duvarların düzlem dışına devrilmelerini önleyen birer yatay hatıl olmuş. Çelik kolonlar da duvarlara gömülü düşey hatıllar olarak ikincil vazifede cephe sisteminin taşıyıcıları haline gelmiş. Taş duvarlar kendi düzlemlerindeki yüksek mukavemet ile kolonları hem yanal olarak fazladan desteklerken hem de düzlem dışına doğru onlardan destek almış. Örgünün de sınırlarını oluşturmuş. Çelik, taş ve ahşap birbirini destekleyen birincil ve ikincil yapısal sistemler olarak kendi görevlerini üstlenen, brüt kullanılan ve mimariyi tanımlayan taşıyıcılar oluşturmuş.
KÜNYE:
Mimari Tasarım: SARD STUDIO
Tasarım ve Proje Ekibi: Murat Sökün, Ceren Sökün
Ana Yüklenici: SARD STUDIO
Alt Yükleniciler: Koyuncu Çelik, Panel Ahşap, Period Pencere
Taş İşçiliği: Yılmaz Çiçek
Ahşap İşleri: Ersin Biden
Taş Örgü Danışmanı: İmran Akmil
Konsept Tasarımı SARD STUDIO
İç Mekan Projesi: SARD STUDIO
Uygulama Projesi: SARD STUDIO
Statik Projesi: ATTEC
Proje Tarihi: 2018
İnşaat Tarihi: 2019-2021
Arsa Alanı: 1500 m²
Toplam İnşaat Alanı: 160 m²
Proje Yeri: Adana
Fotoğraflar: Cemal Emden
DOĞAL TAŞ / NATURAL STONE:
CEPHE / FACADE:
KİREÇTAŞI / LIMESTONE
OCAK / QUARRY:
ADANA
TERAS ZEMİN
DÖŞEMELERİ / TERRACE FLOORING:
TRAVERTEN / TRAVERTINE
OCAK /
QUARRY:
DENİZLİ
SALON ŞÖMİNE / LIVING ROOM FIREPLACE
SİYAH MERMER / BLACK MARBLE
OCAK / QUARRY:
ALANYA
BANYO / BATHROOM:
MUĞLA BEYAZI MERMER / MUĞLA WHITE MARBLE
OCAK / QUARRY:
MUĞLA
